در نظرسنجی ای که بین 113 نفر از فعالان حوزه دیجیتال مارکتینگ انجام شد، سعی کردیم دیدگاه ها درباره دو مسیر کارآفرینی و فریلنسری را بررسی کنیم. این نظرسنجی به صورت ناشناس و با استفاده از فرم نگار گوگل انجام شد و مشارکت کنندگان از 4 گروه توسعه دهندگان نرم افزار، طراحان گرافیک، بازاریابان دیجیتال و مشاوران کسب و کار بودند.
طبق نتایج بدست آمده، 58 درصد از شرکت کنندگان مسیر کارآفرینی را ترجیح داده اند در حالی که 42 درصد ترجیح می دهند فریلنسر باشند.
اما واقعاً کارآفرینی بهتر از فریلنسری است؟ جواب در شخصیت و مهارت افراد نهفته است که در ادامه بهتر خواهید فهمید.
فریلنسری (Freelancing) چیست؟
فریلنسری به معنای ارائه مهارت ها و خدمات به صورت مستقل است، بدون آنکه به عنوان کارمند رسمی یک شرکت فعالیت کنید. در این نوع کار، شما پروژه های کوتاه مدت یا قراردادهای بلندمدت را می پذیرید و بابت کاری که انجام می دهید، دستمزد دریافت می کنید.
کارآفرینی (Entrepreneurship) چیست؟
کارآفرینی به معنای راه اندازی و اداره یک کسب و کار برای فروش محصولات یا خدمات است. برخلاف فریلنسری، هدف کارآفرینان ایجاد منبع درآمدی مقیاس پذیر و پایدار است. (قطعاً درآمد بیشتری هم از فریلنسری دارد)
کارآفرینان نمی توانند برای کسی کار کنند، زیرا یا خودشان را می کشند یا رئیس شان را!
تفاوت کارآفرینی با فریلنسری؛ مزایا و معایب هر کدام
قبل از اینکه در دوره های آقای مخبریان شرکت کنم، فکر میکردم فریلنسری و کارآفرینی هر دو یکی هستند. بالاخره هر دو یعنی برای خودت کار می کنی، ساعت کاری دست خودت است و خبری از رئیسی که دائم بالا سرت باشد، نیست.
اما هرچه بیشتر در هر دو مسیر جلو رفتم و آگاهی ام بیشتر شد، بیشتر فهمیدم که این دو کاملاً متفاوت هستند؛ هر دو دنیای کاملاً مجزا بودند و باید بگویم هر کدام مزایا و دردسرهای خاص خودشان را دارند.
| ویژگی | کارآفرین دارد | فریلنسر دارد |
|---|---|---|
| سیستم درآمدزایی مستقل از حضور شخص | ✅ | ❌ |
| ساختار تیمی و مدیریت منابع انسانی | ✅ | ❌ |
| برند تجاری یا هویت سازمانی | ✅ | ❌ |
| جذب سرمایه برای رشد | ✅ | ❌ |
| برنامه‌ریزی بلندمدت برای توسعه بازار | ✅ | ❌ |
| مسئولیت حقوقی و مالیاتی گسترده | ✅ | ❌ |
| واگذاری یا فروش کسب‌وکار | ✅ | ❌ |
| آزادی در انتخاب زمان کاری | ❌ | ✅ |
| ریسک مالی پایین در شروع | ❌ | ✅ |
| نیاز نداشتن به استخدام و مدیریت تیم | ❌ | ✅ |
| امکان تغییر سریع مسیر حرفه‌ای | ❌ | ✅ |
| تمرکز روی مهارت فردی | ❌ | ✅ |
| هزینه‌های جاری پایین‌تر | ❌ | ✅ |
| انعطاف‌پذیری مکانی و زمانی | ❌ | ✅ |
| عدم نیاز به جذب سرمایه | ❌ | ✅ |
1- ریسک مالی
کارآفرینی معمولاً نیاز به سرمایه گذاری اولیه دارد و با ریسک های مالی بیشتری همراه است. در مقابل، فریلنسری اغلب با کمترین سرمایه آغاز می شود (شاید بدون سرمایه!!!) و ریسک مالی کمتری دارد.
2- سطح مسئولیت
کارآفرین علاوه بر ارائه محصول یا خدمات، باید تیم، منابع انسانی، تأمین مالی، بازاریابی و مدیریت رشد را نیز بر عهده بگیرد. فریلنسر صرفاً مسئول انجام پروژه هایی است که می پذیرد.
پس کسی که استارتاپی را راه اندازی می کند، باید همانند یک آچار فرانسه باشد زیرا لازم است گاهی از کارهای پیچیده فنی سر در بیاورد و گاهی حتی دست به جارو شود!
3- پتانسیل درآمد و رشد
کارآفرینی می تواند منجر به درآمدهای بالا و پایدار در بلندمدت شود، به ویژه اگر کسب و کار رشد کند. اما فریلنسری به زمان و ظرفیت فردی وابسته است و رشد آن معمولاً خطی و محدودتر است.
4- استقلال کاری
هر دو مسیر آزادی عمل دارند، اما نوع آن متفاوت است. کارآفرین آزادی در تصمیم گیری های کلان دارد؛ فریلنسر آزادی در انتخاب پروژه و ساعات کاری. هر دو پس آزادی زمانی دارند ولی آزادی مالی کارآفرین از فریلنسر بیشتر است.
5- مهارت های مورد نیاز
برای کارآفرینی باید مهارت هایی مثل مدیریت تیم، برنامه ریزی استراتژیک، مارکتینگ، فروش و برندینگ داشت. اما در فریلنسری تمرکز بر مهارت تخصصی و توانایی ارائه خدمات حرفه ای است، پس باید در یک چیز عمیق شود، نه مهارت های متعدد!
6- پایداری و امنیت شغلی
اگرچه کارآفرینی در ابتدا ممکن است ناپایدار باشد، اما با تثبیت موقعیت بازار، می تواند بسیار پایدارتر شود. در فریلنسری، همواره باید به دنبال پروژه های جدید بود و درآمد وابسته به قراردادهای کوتاه مدت است.
7- مسیر توسعه فردی و شغلی
مسیر رشد در کارآفرینی شامل بزرگ تر کردن کسب و کار، ساخت برند و ایجاد تیم است. در فریلنسری، رشد بیشتر از طریق بهبود مهارت ها و افزایش نرخ خدمات حاصل می شود.
8- هدف نهایی
کارآفرین معمولاً به دنبال ساخت یک سیستم درآمدی مستقل است که بتواند بدون حضور مستقیم مستمر او هم فعالیت کند. فریلنسر تمرکز بر درآمدزایی مستقیم و کنترل کامل بر زندگی کاری دارد و تا زمانی که کار می کند، می تواند درآمدزایی داشته باشد… در غیر اینصورت، درآمدش متوقف می شود.
9- تعامل با بازار و مشتری
کارآفرین باید به صورت سازمان یافته بازار را تحلیل کرده و استراتژی بازاریابی طراحی کند. فریلنسر بیشتر بر ارتباط مستقیم و کوتاه مدت با مشتریان تمرکز دارد و شاید دو یا چند مشتری در ماه برایش کافی باشد.
10- ساختار کاری
کارآفرین باید ساختار سازمانی ایجاد کند، فرآیندها را طراحی کرده و سیستم‌های مدیریتی را پیاده‌سازی نماید. اما فریلنسر بیشتر به‌صورت مستقل کار می کند و معمولاً نیازی به ساختار پیچیده ندارد. اصلا قدرت فریلنسینگ در سادگی آن است.
11- زمان‌بندی و حجم کار
کارآفرینان معمولاً زمان بیشتری را به رشد کسب و کار اختصاص می دهند و ممکن است ساعات کاری نامنظم داشته باشند. فریلنسرها می توانند با انعطاف پذیری بیشتری زمان‌بندی خود را کنترل کنند.
12- میزان آزادی در انتخاب مشتری
فریلنسر معمولاً می‌تواند انتخاب کند که با چه مشتریانی کار کند یا نکند. در حالی که کارآفرین ناچار به تعامل با انواع مشتریان، تأمین کنندگان و شرکا برای حفظ کسب و کار است.
13- وابستگی به برند شخصی
فریلنسری بیش از هر چیز به برند شخصی و شهرت حرفه ای فرد وابسته است. اما در کارآفرینی، برند کسب و کار اهمیت دارد و می‌تواند جدا از هویت شخصی بنیان گذار عمل کند.
14- توانایی مقیاس پذیری
کسب و کارهای کارآفرینی قابلیت مقیاس پذیری بیشتری دارند؛ یعنی می توان آن ها را توسعه داد و به سطح های بالاتر رساند. اما فریلنسری معمولاً به زمان و توان فردی محدود می ماند و مقیاس پذیری کمتری دارد. فوقش یک فریلنسر بتواند قیمت خدماتش را بیشتر کند!
15- امکان فروش یا واگذاری
کسب‌وکارهای کارآفرینانه پس از تثبیت می‌توانند فروخته شوند یا به شخص دیگری واگذار گردند. اما مدل فریلنسری وابسته به فرد است و معمولاً قابلیت فروش یا انتقال ندارد.
فریلنسری یا کارآفرینی؛ کدام یک را باید انتخاب کنید؟
انتخاب بین فریلنسری و کارآفرینی به اهداف فردی، میزان پذیرش ریسک و چشم انداز بلندمدت شما بستگی دارد.
اگر شرایط زیر را دارید، فریلنسری را انتخاب کنید:
- می خواهید بلافاصله شروع به درآمدزایی کنید.
- ترجیح می دهید مسیر شغلی کم ریسک و با ثبات مالی داشته باشید.
- به کار مستقل علاقه دارید و میخواهید رئیس خودتان باشید.
- تمایلی به مدیریت کارکنان یا هزینه های تجاری ندارید.
- فریلنسری گزینه ای ایده آل برای دانشجویان، شاغلان پاره وقت و افرادی است که به دنبال جریان نقدی سریع هستند.
اگر شرایط زیر را دارید، کارآفرینی را انتخاب کنید:
- می خواهید یک کسب و کار مقیاس پذیر و ثروت پایدار ایجاد کنید.
- آمادگی دارید برای موفقیت، زمان و سرمایه صرف کنید.
- توانایی پذیرش ریسک ها و عدم قطعیت ها را دارید.
- تمایل دارید چیزی بزرگ تر از خودتان خلق کنید.
کارآفرینی بهترین گزینه برای افرادی است که رویای آزادی مالی و موفقیت بلندمدت را در سر دارند. اما هر کسی جرئت کارآفرینی را ندارد.
جمع بندی
فریلنسر در ایران معمولاً فردی است که در زمینه هایی مانند طراحی، برنامه نویسی، تولید محتوا، سئو یا تبلیغات دیجیتال مهارت دارد. این افراد با در اختیار داشتن یک لپ تاپ و چند مشتری ثابت، به صورت پروژه ای فعالیت می کنند. البته حفظ این مشتری ها همواره تضمین شده نیست و ممکن است تنها با یک پیام، همکاری پایان یابد.
کارآفرینی به معنای ایجاد ساختاری است که بدون وابستگی مستقیم به فرد، توانایی تولید درآمد داشته باشد. کارآفرینی تنها اجرای فعالیت ها نیست، بلکه شامل تشکیل تیم، طراحی سیستم، تامین سرمایه و در نهایت، ساخت یک برند پایدار است.
از نگاه ما، کارآفرینی در ایران به معنای رهایی از کار مداوم روزانه نیست، بلکه ایجاد یک چرخه اقتصادی است که حتی در غیاب فرد نیز به فعالیت خود ادامه دهد.
سوالات متداول
آیا فریلنسری می تواند جایگزین کارآفرینی شود؟
خیر؛ فریلنسری مسیر مستقلی است که بیشتر به تخصص فردی متکی است، در حالی که کارآفرینی نیاز به خلق ساختار دارد.
کدام مسیر برای شروع بهتر است؟
اگر تازه کار هستید، فریلنسری می تواند شروع کم ریسک تری باشد و تجربه ای واقعی از تعامل با مشتری، مدیریت پروژه و درک بازار ارائه دهد.
آیا کارآفرین باید حتماً سابقه فریلنسری داشته باشد؟
نه لزوماً، اما تجربه مستقیم در بازار همیشه مزیت بزرگی محسوب می شود.
تفاوت ذهنیت کارآفرین با فریلنسر در چیست؟
کارآفرین بیشتر به ساخت و توسعه سیستم فکر می‌کند تا زمان و انرژی دیگران را اهرم کند، اما فریلنسر زمان خود را در مقابل پول می فروشد. در کل کارآفرین آبدیده توی بیزینس از کشف معدن میگه و کارمند، از قیمت بیل!
