داشتن ذهنیت کارآفرینی یک ویژگی اختیاری یا مختص صاحبان کسب‌وکار نیست؛ بلکه یک نیاز ضروری برای هر فردی‌ست که می‌خواهد در مسیر پیشرفت، خلاقیت و استقلال فکری حرکت کند.
ذهنیت کارآفرینی چیزی فراتر از ایده‌پردازی یا راه‌اندازی یک کسب‌وکار است. کارآفرین‌های موفق نه فقط دنبال راه‌حل، بلکه به‌دنبال بازتعریف مسئله هستند. این نوع نگاه، ریشه در ذهنیتی دارد که در طول زمان شکل می‌گیرد، نه یک‌شبه.
ذهنیت کارآفرینانه چیست؟
ذهنیت کارآفرینانه مجموعه ای از باورها، نگرش ها و رفتارهایی است که موفقیت در کارآفرینی را شکل می دهند.
اکثر کارآفرینان، ویژگی های مثبتی از این طرز فکر را از خود نشان می دهند که به آنها کمک می کند از چالش ها عبور کنند، قاطعانه تصمیم بگیرند و با اقتدار کسب و کار خود را هدایت کنند.
ویژگی های ذهنیت کارآفرینانه
تقویت ذهنیت کارآفرینانه از جایی آغاز می شود که دیدگاه خود را بر اساس رشد و یادگیری مستمر تنظیم کنید.
قبل از آنکه به تدوین استراتژی یا تأمین بودجه فکر کنید، باید طرز فکرتان را آموزش دهید تا سختی ها را بخشی طبیعی از مسیر بدانید و نگاه تان نسبت به موانع تغییر کند.
1- اعتماد به نفس
یکی از ارکان نگرش مثبت، باور به خود است حتی زمانی که اوضاع دشوار می شود. اگر فردی به توانایی های خود ایمان داشته باشد، احتمال بیشتری دارد که به موفقیت کسب و کارش نیز ایمان پیدا کند. این باور همچنین موجب جلب اعتماد مشتریان و کارمندان بالقوه می شود.
2- تاب آوری و پشتکار
اعتماد به نفس و نگرش مثبت، کارآفرینان را به افرادی مقاوم تبدیل می کند. دنیای کسب و کار ذاتاً با عدم قطعیت همراه است و چالش ها، بخشی از مسیر روزمره آن به شمار می آیند.
تاب آوری یعنی توانایی بازگشت و تطبیق پس از شکست ها، و پشتکار یعنی ادامه دادن مسیر حتی در شرایط سخت. این دو، از مهم ترین ویژگی های ذهنیت کارآفرینانه هستند.
3- نگرش مثبت ذهنی
کارآفرینان اغلب ویژگی های شخصیتی مشترکی دارند که یکی از مهم ترین آن ها، خوش بینی بی پایان نسبت به آینده است.
حتی در شرایط عدم قطعیت، آن ها دیدگاهی مثبت دارند و به جای تمرکز بر مشکل، به دنبال راه حل هستند. در مسیر راه اندازی کسب و کار و ادامه مسیر شغلی، چالش های فراوانی وجود دارد؛ اما کارآفرینان موفق به توانایی خود برای رسیدن به موفقیت ایمان دارند و همین باور به آن ها قدرت می دهد تا با نگرشی مثبت پیش بروند.
4- خودانگیختگی
به عنوان یک کارآفرین، باید خودانگیخته باشید. چرا؟ چون تنها شما مسئول موفقیت کسب و کارتان هستید. باید خودتان را به پیش برانید، بدون آنکه کسی مدام به شما یادآوری کند چه کنید و کی انجام دهید.
این ویژگی می تواند اشکال مختلفی داشته باشد؛ از حفظ تمرکز روی اهداف (با توجه به ساعات طولانی و سختی های کارآفرینی) تا کشف فرصت ها و یادگیری های تازه. فرد خودانگیخته همواره در حال پیشبرد کسب وکار خود، حتی در شرایط نامشخص، است.
5- انعطاف پذیری
برای کارآفرین بودن باید ذهنی باز داشته باشید. این یعنی توانایی تغییر مسیر در زمان نیاز، همکاری با افراد گوناگون، پذیرش بازخورد و استفاده از اطلاعات جدید برای تکامل کسب و کار.
کارآفرینان منعطف می توانند خود را با شرایط جدید سازگار کنند و از فرصت ها بهره ببرند، به جای آنکه آن ها را از دست بدهند.
6- خلاقیت
تفکر کارآفرینانه یعنی خلاق بودن. بسیاری به ایده ی داشتن کسب و کار علاقه دارند، اما برای ساخت راه حل های واقعی یا حفظ مشتریان، به خلاقیت عملی نیاز است.
حتی اگر صنعت شما خلاقانه محسوب نشود، تصمیمات شما از زنجیره تأمین گرفته تا بازاریابی باید خلاقانه باشد تا توجه مخاطب را جلب کند. داشتن پیشنهاد ارزش منحصر به فرد، برندسازی جذاب و حل خلاقانه مشکلات، شما را از رقبا متمایز خواهد کرد.
7- اصالت
اصیل بودن یکی از دشوارترین ویژگی هایی است که باید به عنوان کارآفرین حفظ کرد. در دنیایی پر از هیاهو و دنباله روی کورکورانه از ترندها، وفادار ماندن به خود، مأموریت برند و مشتریانتان بسیار چالش برانگیز است.
اما اصالت، اعتماد ایجاد می کند و پیوندی قوی بین شما و مشتریان تان برقرار می سازد. مشتریان وقتی احساس کنند شما صادق هستید، بیشتر به برندتان اعتماد می کنند و با آن ارتباط می گیرند.
چگونه ذهنیت کارآفرینانه را در خود پرورش دهیم؟
ذهنیت کارآفرینانه چیزی نیست که صرفاً در کارآفرینان وجود داشته باشد. هر فردی می تواند با اندکی تلاش و تمرین، رویکردی مثبت، انعطاف پذیر و تاب آور در زندگی و کسب و کار خود ایجاد کند.
اگر در مسیر راه اندازی کسب و کار هستید یا هم اکنون صاحب کسب وکاری هستید، توسعه این ذهنیت می تواند به شما کمک کند بیشتر دیده شوید، افراد بیشتری را جذب کنید و در مسیر پر فراز و نشیب موفقیت، با قدرت بازگردید.
روش های موثر برای پرورش این ذهنیت عبارت اند از:
1- اهداف شفاف و ساختارمند تعیین کنید
اهداف، موتور محرک هر کسب وکاری هستند. آنها به کسب و کار جهت می دهند و چشم انداز آن را ترسیم می کنند.
- هدف کلان (Macro): مثلاً راه اندازی بزرگترین پادکست جهان
- اهداف میانه (Medium): یافتن اسپانسر، تهیه استودیو، خرید تجهیزات، دعوت مهمان
- اهداف خرد (Micro): ارسال ایمیل، تحقیق درباره اسپانسرها، خرید دوربین
داشتن یک هدف بزرگ ضروری است، اما نباید شما را دچار استرس یا سردرگمی کند. این هدف باید به گام های کوچکتر و قابل اجرا تقسیم شود تا بتوانید مرحله به مرحله به آن دست یابید.
2- بازنگری در طرز فکر نسبت به شکست
همه ما از شکست می ترسیم، اما شکست بخشی از مسیر رشد است و نحوه ی برخورد ما با آن اهمیت دارد.
اصلاً چیزی به نام شکست وجود ندارد؛ فقط بازخورد وجود دارد. اگر کسی را شکست خورده خطاب کنید، احساس بی ارزشی پیدا می کند.
ولی وقتی شکست را بازخورد تلقی کنید، آن را فرصتی برای یادگیری می بینید.
یادگیری از اشتباهات، تحلیل دلایل عدم موفقیت و تبدیل این تجربیات به اقدامات مثبت، رمز موفقیت در ذهنیت کارآفرینی است.
3- ذهنیت رشد را در خود تقویت کنید
باور به اینکه توانایی ها و هوش از طریق تلاش، یادگیری و پشتکار قابل پرورش اند. در مقابل ذهنیت ثابت باور دارد که هوش و توانایی ها ذاتی و غیرقابل تغییر هستند.
بیشتر کارآفرینان موفق ذهنیت رشد دارند و خوشبختانه این نوع طرز فکر قابل آموزش و پرورش است.
4- آزمایش کردن
آزمایش کردن یکی از کلیدهای رشد است. اگر امتحان نکنید، از کجا میدانید چه چیزی کارآمد است؟
آزمایش ذهنیتی است که به شما کمک می کند سریع تر از رقیبان به پاسخ درست برسید، چون هیچ کس قبلاً دقیقاً کسب و کار شما را در این شرایط اداره نکرده است.
از چارچوب علمی استفاده کنید:
- فرضیه بسازید
- آزمایش طراحی و اجرا کنید
- نتایج را تحلیل کرده و تصمیم گیری کنید
5- اعتمادبه نفس خود را تقویت کنید
رهبران کسب وکار باید تصمیم گیرانی بااعتماد به نفس باشند. آن ها ریسک های حساب شده می پذیرند، سریع و قاطع تصمیم می گیرند و الهام بخش دیگران هستند. اما حتی افراد بااعتمادبه نفس هم دچار تردید می شوند.
همیشه سطحی از تردید وجود دارد. ولی نکته کلیدی این است که اقدام کنید.
بسیاری از اوقات، با عدم اقدام است که بحران ایجاد می شود. ذهنیت موفقیت یعنی در زمان بحران هم اقدام کنید، حتی اگر به قیمت گرفتن تصمیم های سخت باشد مانند جایگزینی اعضای کلیدی تیم.
برای تقویت اعتماد به نفس:
- مهارت های ارتباطی خود را بهبود دهید
- از تکنیک تجسم موفقیت استفاده کنید
- بازخورد سازنده دریافت کنید
تفاوت ذهنیت کارمندی و ذهنیت کارآفرینی
افرادی که ذهنیت کارآفرینانه یا روحیه کارآفرینی دارند، کارهایی را انجام می دهند که بسیاری از دیگران حاضر به انجام آن نیستند.
آن ها پیش قدم میشوند، فرصت می سازند به جای آنکه منتظرش باشند، نقش رهبری را می پذیرند و در هر موقعیتی در پی یادگیری هستند.
همین ویژگی هاست که آن ها را از دیگران کسانی که به قولی ذهنیت کارمندی دارند متمایز می سازد.
مهم ترین تفاوت های این دو طرز فکر پرداخته می شود:
1- کارآفرینان تمرکز عمیق تری روی وظایف دارند تا کارمندان
اگر بخواهیم صادق باشیم، چند وظیفه گی بیشتر یک واژه ی تبلیغاتی است تا یک مهارت واقعی. در واقع، این مفهوم اغلب به معنای جابجایی سریع بین کارهاست که منجر به کاهش کیفیت و دقت می شود.
اما کارآفرینان به خوبی می دانند که تمرکز عمیق و هدفمند، همواره مؤثرتر از تلاش های پراکنده است. موفقیت حاصل انجام همزمان همه چیز نیست، بلکه نتیجه تشخیص هوشمندانه اولویت هاست. آنچه کار را پیش میبرد، اولویت بندی است نه چند وظیفه گی.
2- کارآفرینان ذهنیتی برو به مرحله بعد دارند
افرادی با ذهنیت کارمندی معمولاً بر اشتباهات شان بیش از حد متمرکز می شوند؛ اما کارآفرینان، به سرعت از آنها عبور می کنند.
برای فعال سازی صحیح ذهنیت کارآفرینانه، باید درک کرد که هر شکست، فرصتی برای یادگیری است. کارآفرینان می دانند که هیچ اشتباهی پایان دنیا نیست؛ بلکه پلی است به سوی تجربه بیشتر. با گذشت زمان و شناخت یک استراتژی موثر، می توان راهی واقع بینانه برای مدیریت اشتباهات پیدا کرد.
3- کارآفرینان برنامه ریزی و اولویت بندی متفاوتی دارند
کارمندان ممکن است در اجرای وظایف خود کوشا باشند، اما معمولاً نحوه تخصیص زمان و انرژی شان بهینه نیست. برخی بی وقفه کار می کنند، بعضی ها کارها را تقسیم می کنند، و برخی به تعویق می اندازند.
در مقابل، کارآفرینان با دقت و برنامه ریزی عمل می کنند. آن ها می دانند که زمان ارزشمندترین دارایی حرفه ای شان است و باید به شکلی هوشمندانه مدیریت شود. روش آن ها، کار کردن باهوشانه است، نه صرفاً بیشتر.
4- کارآفرینان با ریسک ها آگاهانه روبه رو می شوند
افراد با ذهنیت کارمندی معمولاً از ریسک گریزان هستند و به ثبات اهمیت زیادی می دهند. اما این نگاه ممکن است مانع رشد و نوآوری بلندمدت شود.
در مقابل، کارآفرینان می دانند که در مسیر رشد کسب و کار، گاهی لازم است از آسایش شخصی، حتی زندگی خصوصی و زمان خواب خود بگذرند. آن ها ریسک های حساب شده می پذیرند و آماده جهش های استراتژیک هستند.
تفاوت اصلی، در نوع نگاه به آینده است: کارآفرین می داند که رویاها هزینه دارند، ولی کارمند به دنبال ساختاری پیش بینی پذیر است.
5- کارآفرینان از افراد باهوش تر از خود نمی ترسند
شاید شنیده باشید که گفته می شود: اگر باهوش ترین فرد در یک اتاق هستی، باید آن اتاق را ترک کنی.
برای برخی از افراد با ذهنیت کارمندی، این جمله نگران کننده است. اما برای کارآفرینان، این گفته تاکیدی است بر ارزش گذاری به یادگیری بیش از حفظ غرور. کارآفرینان با فروتنی، رشد خود را در گرو یادگیری از دیگران می دانند.
6- کارآفرینان مسئولیت کامل تصمیمات خود را می پذیرند
افراد با ذهنیت کارمندی گاه تمایل دارند از مسئولیت تصمیمات شان شانه خالی کنند. اما کارآفرین می داند که باید هم مسئول موفقیت ها و هم مسئول شکست ها باشد.
هیچ جای فراری نیست؛ باید اشتباهات را پذیرفت و از آنها درس گرفت. کارآفرینان اشتباه را نه به عنوان نشانه شکست، بلکه فرصتی برای رشد در نظر می گیرند.
سخن پایانی
ذهنیت کارآفرینی، صرفاً یک ویژگی ذاتی یا ژنتیکی نیست، بلکه مجموعه ای از نگرش ها، الگوهای فکری و مهارت هایی است که قابل آموزش، تقویت و توسعه هستند.
داشتن ذهنیت کارآفرینی به معنای نگاه متفاوت به دنیا، تصمیم گیری آگاهانه با وجود ریسک، و باور به توانایی خلق ارزش در شرایط نامطمئن است. این طرز فکر نه تنها برای راه اندازی یک کسب و کار، بلکه برای مدیریت بهتر زندگی حرفه ای و شخصی نیز ضروری است.
سوالات متداول
آیا ذهنیت کارآفرینی با آموزش به دست می آید یا باید ذاتی باشد؟
طبق تحقیقات دانشگاه Stanford، عوامل محیطی و تجربه عملی تأثیر بیشتری از ویژگی های ژنتیکی دارند.
چند سال طول می کشد تا این طرز فکر در فرد شکل بگیرد؟
بسته به شدت تمرین و میزان بازخوردگیری، از ۶ ماه تا ۳ سال زمان می برد تا این ذهنیت به صورت پایدار شکل بگیرد.
آیا فقط برای راه اندازی کسب و کار مفید است؟
خیر، بسیاری از کارمندان موفق نیز با داشتن این طرز فکر، نوآوری های مهمی در شرکت ها ایجاد کرده اند
